Abdelkader Benali: ‘Het publieke debat is gebaat bij spelregels en hoffelijkheid’

In toenemende mate hebben ook schrijvers te maken met bedreiging en intimidatie. SchrijversVeilig heeft tot doel de positie van schrijvers te versterken tegen geweld, agressie en intimidatie en is een gezamenlijk initiatief van de Auteursbond en de Groep Algemene Uitgevers. Iedere schrijver moet zonder gevaar kunnen bijdragen aan het maatschappelijk debat en het literaire en intellectuele discours. Aan het woord is schrijver Abdelkader Benali, wiens werk in 2020 met de prestigieuze Gouden Ganzenveer werd bekroond. 

Welke bedreigingen zie je aan het adres van schrijvers? 

‘Er zijn bepaalde onderwerpen waarbij je, als je je erover uitspreekt, te maken krijgt met onversneden haat. Islam, multiculturele samenleving, Gaza nu, Oekraïne, Rusland. Maar bedreigingen zijn vaak niet alleen gericht op wat een schrijver zegt of schrijft, maar op de achtergrond of identiteit van auteurs. Ik ben wel bedreigd omdat ik schrijver ben én moslim. Dan heeft het niks meer te maken met jouw mening, maar met je identiteit die iemand kennelijk niet bevalt. Kijk ook naar wat vrouwen meemaken. Eigenlijk is bedreiging gericht op je identiteit als vrouw gewoon verbale vrouwenmishandeling. Dat is voor mij de conclusie: het is een vorm van racisme.’ 

Wat kun je ertegen doen? 

‘Wat ik vaak hoor is dat mensen die met bedreigingen te maken krijgen er geen ruchtbaarheid aan willen geven. Ik ben van mening dat je het niet moet wegstoppen, maar dat dit soort incidenten juist in de openbaarheid moeten komen. Daarom zou ik ook graag zien dat mensen wanneer het ze overkomt aangifte doen. Alleen op die manier kan de politie een dossier opbouwen, actie ondernemen. En blijft het probleem niet onder de radar. We moeten meer onze tanden laten zien, dit soort dingen niet te snel van ons af laten glijden. 

Welke invloed hebben bedreigingen op je werk? 

‘Eigenlijk geen, ik ga gewoon door met waar ik mee bezig ben. Maar met mij als persoon doet het natuurlijk wel iets, zeker als ik in mijn privésfeer word belaagd, dat is heel indringend. Ik ben een keer persoonlijk op straat bedreigd. Terwijl ik mijn dochter van school haalde, kwam er iemand verhaal halen bij me. Ik heb contact gezocht met de politie. De wijkagent kwam bij me langs, dat gaf wel rust. Sindsdien heb ik goed contact met de wijkagent. Een tijdje geleden ontving ik een dreigbrief, toen kwam hij ook meteen. Hij heeft de brief meegenomen en me op het hart gedrukt: doe aangifte hiervan.’ 

Wat hoop je van het initiatief SchrijversVeilig? 

‘Ik hoop dat SchrijversVeilig mensen aan het denken zet. Het publieke debat is gebaat bij spelregels en hoffelijkheid. Vooral op sociale media zijn die ver te zoeken. Je kunt tegenwoordig bijna niet meer in discussie met iemand of je krijgt een bende trollen op je af. Dat ervaar ik eigenlijk nog als negatiever dan zo’n dreigbrief. 

‘Ik had eens iets gezegd over een andere schrijver. Bedoeld als literaire kritiek, we kunnen het oneens zijn, gewoon met argumenten. Maar ik werd gelijk aangevallen op mijn moslim-zijn, duizenden haatberichten kreeg ik over me heen. Blijkbaar is op sociale media alles geoorloofd om iemand te beschadigen: intimideren, zwartmaken, beledigen. Sommige collega-schrijvers doen er zelfs aan mee. 

‘Het maatschappelijk debat heeft behoefte aan pluriformiteit, zonder pluriformiteit geen democratie. Als schrijvers angst voelen om zich te uiten, dan tast dat onze democratie aan.’

Tekst: Jolanda van de Beld
Foto: Merlijn Doomernik